Amstelveen Taalcafé en Taalpunt rijker

Nederland kent 2,5 miljoen laaggeletterden. Mensen die moeite hebben met taal, rekenen of digitale ontwikkelingen. In het dagelijks leven levert dat veel problemen op. Reizen met het OV is lastig, net als digitaal betalen en het begrijpen van een bijsluiter bij medicijnen. Ook het vinden en houden van werk is moeilijk: er zijn weinig banen waar taal en communicatie niet van belang is.

In Amstelveen werken we al langer aan het helpen van laaggeletterden. Zo ontwikkelden we samen met de bibliotheek een cursus om mensen beter bekend te maken met de online wereld. En zijn we met een aantal partners, waaronder de Vrijwilligerscentrale en het ROC, gestart met het Taalhuis.

Deze week is in heel Nederland de week van de alfabetisering. Een mooi moment om verdere stappen te zetten in het helpen van mensen die moeite hebben met taal. In de bibliotheek is het Taalcafé van start gegaan. Iedere dinsdag kunnen mensen daar op een ontspannen manier werken aan het spreken en luisteren van de Nederlandse taal. Door met een kop koffie of thee het gesprek aan te gaan over allerlei onderwerpen, en zo te oefenen. En door spelletjes gericht op taal.

Op het Werkplein, waar we mensen begeleiden bij het vinden van een baan, hebben we een Taalpunt geopend. Zo kunnen we mensen die moeilijk werk vinden doordat ze laaggeletterd zijn, direct helpen met het verbeteren van hun taalvaardigheid. Bij het Taalpunt kijken we welke ondersteuning het beste past. Of dat nu een taalcoach is of een cursus bij het ROC.

Op deze manier willen we nog meer laaggeletterde mensen bereiken, en hen verder helpen bij het ontwikkelen van hun taalvaardigheden, en het vinden en behouden van werk. Fijn om te zien dat zoveel mensen en organisaties hun betrokkenheid tonen bij het bestrijden van laaggeletterdheid. Samen komen we er wel.

Taalhuis zoekt taalcoaches

header-taalhuis

Het Taalhuis in Amstelveen bestaat inmiddels 1 jaar. Met alle partners hebben we dat gevierd, de successen gedeeld, en plannen voor komend jaar gemaakt. Het Taalhuis richt zich op het vinden en begeleiden van laaggeletterden. De bibliotheek, Wereldbuur, de Vrijwilligerscentrale en een aantal andere organisaties werken in het Taalhuis met de gemeente samen om mensen (beter) te leren lezen en schrijven. Ook is een belangrijke rol weggelegd voor alle vrijwilligers die zich voor deze mensen inzetten.

Laaggeletterdheid komt meer voor dan veel mensen denken. 2,5 miljoen mensen hebben grote moeite met lezen, schrijven en/of rekenen. In het dagelijks leven betekent dat nogal wat. Als je niet goed kunt lezen, is het lastig om een treinkaartje te kopen, bijsluiters van medicatie te lezen, de ondertiteling op tv te volgen. Laaggeletterden hebben meer moeite om een baan te vinden, hebben vaak een slechtere gezondheid en ook hun kinderen lopen meer risico op taalachterstand.

Alle reden dus om er gezamenlijk de schouders onder te zetten. En dat hebben we het afgelopen jaar gedaan. Makkelijk is dat niet, want veel laaggeletterden schamen zich. In de loop der jaren hebben ze allerlei manieren gevonden om te verbergen dat ze minder goed kunnen lezen en schrijven. Toch heeft het Taalhuis in haar eerste jaar al honderden mensen weten te bereiken. Een mooie start, en een mooie basis om op verder te bouwen.

ab-spoor

Mooi vind ik ook het verhaal van Ab Spoor, die aangeeft zich als laaggeletterde zich nergens voor te schamen. Bij de viering van het 1-jarig bestaan van het Taalhuis vertelde hij dat zijn schoonmoeder een belangrijke rol heeft gespeeld bij zijn beslissing om beter te leren lezen en schrijven. Dagelijks merkt hij nu het verschil. En niet alleen werkt hij hard aan zijn taalvaardigheid, hij moedigt ook andere deelnemers aan om zich vooral niet te schamen.

Een Egyptische vrouw liet zien hoe ze geoefend had met zo mooi mogelijk schrijven. Door langzaam en met veel aandacht te schrijven, worden mensen zich meer bewust van de taal, zodat de taalbeheersing vergroot. Trots liet ze zien dat ze had geschreven in de kleuren van de Nederlandse vlag & wimpel: rood, wit, blauw en oranje. Haar zoon is in Nederland geboren op (toenmalig) Koninginnedag.

We willen graag nog meer mensen bereiken, en gaan daar komend jaar opnieuw hard aan trekken. Het is bijzonder om te zien met hoeveel bevlogenheid en enthousiasme door de betrokken mensen wordt gewerkt om van het Taalhuis een succes te maken. De vrijwilligers spelen daarbij een belangrijke rol. Naast taalcursussen bij bijvoorbeeld het ROC, zijn er ook koppels gevormd van vrijwilligers (taalcoaches) en laaggeletterden. 1 op 1 oefent de taalcoach met iemand die de taal minder beheerst. Ik heb veel waardering voor de mensen die zich vrijwillig hiervoor inzetten. Zonder hen hadden we lang niet zoveel mensen kunnen helpen.

Omdat er behoorlijk wat laaggeletterden zijn bereikt, en we nog meer mensen hopen te bereiken, is het Taalhuis op zoek naar meer vrijwilligers, met name taalcoaches. Het vraagt ongeveer 1,5 uur per week. Van een vrijwilliger wordt een goede beheersing van de Nederlandse taal gevraagd, en inlevingsvermogen. Vooraf krijg je een training, en de eerste periode helpt het ROC bij het coachen van degene die aan je gekoppeld is. De betrokken vrijwilligers geven aan dat ze er enorm veel voor terug krijgen, en er zelf ook van leren. Zoals taalcoach Marcel Bartels, die zich bij de begeleiding van een Syrisch gezin leerde anders tegen dingen aan te kijken, en zich realiseerde hoe goed we het in Nederland hebben met al onze voorzieningen.

Mocht je interesse hebben om taalcoach te worden, zelf beter willen leren lezen en schrijven, of iemand kennen die laaggeletterd is en hulp zoekt, dan kun je binnenlopen bij de bibliotheek. De openingstijden van het Taalhuis, en andere manieren om in contact te komen kun je vinden via de website.

 

Taalonderwijs van jong tot oud

De komende jaren investeren we flink in de kwaliteit van het onderwijs in Amstelveen. Goed onderwijs maakt mensen mondig, kundig, en het draagt bij aan zelfontplooiing. Ook vergroot goed onderwijs dat aansluit bij het kind de kans op werk.

Het afgelopen jaar zijn er intensieve gesprekken gevoerd met scholen, ouders en bedrijven om gezamenlijk tot een onderwijsagenda te komen. Vele ideeën kwamen naar boven. Ideeën die vaak wonderwel op elkaar aan bleken te sluiten. Een aantal thema’s kwam prominent naar voren: de aansluiting onderwijs – arbeidsmarkt, talentontwikkeling, en aandacht voor taal.

Vandaag meer over laatstgenoemd onderwerp: investeren in taalonderwijs.

Het belang van taal is niet te onderschatten. Natuurlijk draait school niet alleen om taal en rekenen. Om die reden speelt ook talentontwikkeling in de onderwijsagenda een belangrijke rol, maar daarover een andere keer meer. Taal is belangrijk omdat het op veel vlakken terug komt, en zeker niet alleen bij het leren van taal zelf. Zonder een goede taalbeheersing zal het volgen van andere vakken moeilijker zijn: taal speelt een rol bij bijna alle vakken op school. Ook in het latere leven is taalbeheersing belangrijk. Denk bijvoorbeeld maar aan het lezen van email op werk, het kunnen begrijpen van bijsluiters, of, iets dat tegenwoordig bijna niet meer weg te denken is uit het dagelijkse leven: informatie zoeken via google.

We investeren dan ook van jong tot oud in taalontwikkeling. Om te beginnen hebben we besloten op jongere leeftijd te starten met logopedie. In plaats van een screening op de basisschool, starten we al op peuterleeftijd. Op deze manier signaleren we taalproblemen zo vroeg mogelijk, en kunnen we er ook zo vroeg mogelijk mee aan de slag. Hoe eerder je begint, hoe groter de effecten. We hebben om die reden ook geïnvesteerd in de voor- en vroegschoolse educatie .

Leraren van de basisscholen worden geschoold in het herkennen van taalachterstanden. Ook is er veel aandacht voor woordenschatonderwijs. Voor de basisscholen hebben we sinds afgelopen schooljaar bovendien nieuwkomersklassen ingesteld. Nieuwkomersklassen zijn aparte klassen speciaal voor kinderen die extra hulp nodig hebben bij het leren van de Nederlandse taal. De kinderen in de nieuwkomersklas leren daardoor sneller Nederlands, en de leraren van de reguliere klassen houden genoeg tijd en aandacht voor de kinderen zonder taalachterstand. Op de middelbare school kennen we al langer een aparte klas voor leerlingen die de Nederlandse taal onvoldoende beheersen. Afgelopen schooljaar hebben we een extra klas geopend.

Ook voor volwassenen investeren we in taalontwikkeling. Dat doen we met behulp van het Taalhuis. Het Taalhuis richt zich in Amstelveen, maar ook in onze buurgemeenten Aalsmeer en Uithoorn, op het bestrijden van laaggeletterdheid. In het Taalhuis zijn bijvoorbeeld taalcursussen, maar ook persoonlijke begeleiding van laaggeletterden ondergebracht.

Zo investeren we van jong tot oud, zodat iedereen zo goed mogelijk mee kan komen in de maatschappij. En zodat kinderen niet als gevolg van een taalachterstand worden belemmerd in het ontwikkelen van andere talenten. Over talentontwikkeling een volgende keer meer!